“Scheidsrechters, ze zijn altijd partijdig” was de uitspraak die gedaan werd door kinderen uit de onderbouw van een middelbare school. Voor hun project “Sport en Maatschappij” was ik daar om een presentatie te geven over ‘grenzen verleggen’ en uiteraard lag mijn focus op scheidsrechters. Die uitspraak kwam overigens niet zomaar van één kind, maar van alle aanwezige kinderen die in hun sport te maken hebben met scheidsrechters of juryleden. 

Daarna werd aangegeven dat dit ‘valse fluiten’ niet gebeurt door hun leeftijdgenoten, maar juist door volwassenen. Nota bene volwassen mensen die geacht worden het goede voorbeeld te geven. Wat is er aan de hand? Kunnen volwassenen er niet tegen dat hun kinderen verliezen? Het gevolg van ‘vals fluiten’ is dat kinderen het gevoel krijgen dat onpartijdigheid loont, maar veel erger is nog dat ze vinden dat scheidsrechters niet deugen. Hoezo, imago van scheidsrechters willen verbeteren? Onbegonnen werk want met een dergelijke ervaring in hun achterhoofd zullen deze kinderen mogelijk de rest van hun leven negatief over scheidsrechters denken.

Persoonlijk kan ik me niet voorstellen hoe je partijdig kunt fluiten. Hoe kan het toch dat er mensen zijn die dat wel kunnen? Ben ik hier altijd (te) naïef in geweest of is het echt zo. Een situatie die in ieder geval aanleiding geeft tot nadenken, is als er op enig moment weer verzoeken komen van clubs die graag bondsscheidsrechters willen hebben. De reden is dat hun team op punt van degraderen of promoveren staat en zij de scheidsrechters van de club waar ze naar toe gaan niet vertrouwen. 

Terug naar de scheidsrechters die partijdig fluiten. Naar de reden moet ik raden, maar veel belangrijker is wat we er aan kunnen doen. De bakermat van de arbitrage ligt bij de clubs. De clubs zijn verantwoordelijk voor de primaire opleiding tot scheidsrechter en tegelijkertijd ook verantwoordelijk voor sportiviteit & respect. Hoe kan het dat er dan toch scheidsrechters zijn, die valse noten blazen? Een puur individuele kwestie waar de clubs niets aan doen? Ik vraag me af of de clubs zich er voldoende van bewust zijn dat ze een negatief imago oplopen vanwege het feit dat zij bekend komen te staan als ‘die club waar ze (altijd) partijdig fluiten’.

“Zorgen dat een wedstrijd op een eerlijke manier verloopt, daar gaat het om” was de mening van de eerdergenoemde groep leerlingen en een schot in de roos. Rechtvaardigheid is waar het om draait. Als kinderen bijvoorbeeld samen op straat spelen dan gaat het er meestal sportief aan toe, ze corrigeren elkaar en spreken elkaar gewoon direct aan op het gedrag van de ander. Die rechtvaardigheid verwachten ze nog meer van scheidsrechters en zo jong als ze soms zijn, ze zijn vlijmscherp als er ‘vals wordt gefloten’. Fouten maken mag, maar partijdig fluiten niet. Zo heb ik er zelf als scheidsrechter altijd naar gekeken en zo doe ik dat nog steeds. 

Mijn adviezen zijn als volgt:

• Kom als club in actie en zorg voor adequate opleiding en begeleiding;
• Ga als toeschouwer niet meteen uit van opzet, maar probeer objectief te zijn en te kijken of het toch niet gewoon onkunde is; 
• Zorg als club ook dat je onsportieve ouders/toeschouwers op hun gedrag aanspreekt, beter nog: spreek elkaar direct aan; 
• Laat jouw bestuur contact opnemen met het bestuur van de vereniging waar jij ‘vals fluiten’ vermoedt; 
• Ga als bestuur vooral op een neutrale en open wijze met elkaar in gesprek. Probeer altijd hoor en wederhoor toe te passen;
• In het uiterste geval kan een bestuur contact opnemen met de eigen sportbond

Maak van valse noten zuivere noten! Maak er een mooi muziekstuk van binnen en buiten het veld.