Iedere zaterdag zijn er veel scheidsrechters op de velden om jeugdwedstrijden te fluiten. En in december en januari ook weer lekker in de zaal! In de categorie Jongste Jeugd zijn ze aan het begeleiden en vanaf de D-elftallen wordt van scheidsrechters verwacht dat ze leiden. Hoe weet je nu als scheidsrechter welke keus je moet maken? Wat wordt van je verwacht? Dat is best lastig voor scheidsrechters. Al helemaal als ze zelf ook nog jong zijn.

Bij begeleiden van de Jongste Jeugd is het belangrijk dat je de teams zoveel mogelijk lekker laat spelen. Lekker laten pielen en zo nu en dan het spel even stilleggen om ‘kluitjes’ uit elkaar te halen en misschien wat uit te leggen. Kinderen spelenderwijs wat leren. Het gaat bij begeleiden vooral om het plezier, sportiviteit en een veilige omgeving.

Als je dan vanaf de D-elftallen een wedstrijd gaat leiden, dan moet je de spelregels veel strakker hanteren. Die aanpak is echt anders. Ook al zijn plezier, sportiviteit en veiligheid belangrijk, hier komt het willen winnen sterker naar voren. En door dat fanatisme worden er meer overtredingen gemaakt en kunnen de emoties ook wel eens wat meer oplopen. Kortom, als scheids moet je de spelregels kennen, toepassen en zorgen dat de wedstrijd in goede banen wordt geleid.

Maar is het wel zo simpel? Zijn de verschillen echt zo duidelijk? Tot waar begeleid je en wanneer ga je een wedstrijd echt leiden. Is het niet zo dat je ook bij de elftallen wel eens meer aan het begeleiden dan aan het leiden bent? En hoe weet je dat van te voren?

Een idee is om van te voren uit te zoeken welke rol van de scheidsrechter wordt verwacht. De scheidsrechterscommissie kan hierbij ook een handje helpen. De wedstrijden kunnen bijvoorbeeld een bepaalde code meekrijgen. Aan de hand van deze code weet de scheidsrechter dan of deze het accent meer moet leggen op het leiden of op het begeleiden.

Als je nu niet van te voren dit inzicht hebt, hoe weet je dan als scheidsrechter wat je moet doen. Prestatief ingestelde teams, zoals de hoogste jongens/meisjesteams in de A-, B- en C-categorie en misschien ook de D gaan meestal enthousiast voor de volle winst. Sommige spelers gaan daarin ver, soms te ver en moeten zo nu en dan worden ‘teruggefloten’. Hier gaat het dus om ‘leiden’.

En wat doe je dan bij de meer recreatief ingestelde teams? Volgens mij zit je daar als scheidsrechter wel eens in een spagaat: je fluit volgens de regels, maar wat te doen als de spelers je aankijken met een blik “ik doe toch niets verkeerds”? Dan is het een idee om wat meer uit te leggen dan eigenlijk van je wordt verwacht. Dan leg je wat meer accent op het begeleiden. Een voorbeeld: bij een vrije slag in het 23-metergebied zijn er nog steeds heel veel spelers die niet weten dat ze allemaal op 5 meter afstand moeten staan. Op het moment van spelen in zo’n situatie kun je technisch gezien natuurlijk een straf geven, maar op dit recreatieve niveau is het een stuk leuker om toch nog maar een keer uit te leggen hoe de regel ook al weer is. En als je dan als scheidsrechter dichtbij die situatie staat, dan is het nog een stuk makkelijker. Maar dit is een onderwerp over de beste plek op het veld, daarover meer in een volgende blog.

Of je nu leidt of begeleidt, fluiten is best lastig. En ieder niveau kent zijn eigen uitdagingen. Spelers en coaches bereiden zich voor op de wedstrijd en dat geldt ook voor iedere scheidsrechter. Ook van de scheids wordt verwacht dat deze zich voorbereidt. Het is dus belangrijk om van te voren al te kijken welke rol je moet oppakken. Als je namelijk de juiste keus hebt gemaakt, dan merk je dat je de wedstrijd beter aanvoelt en veel beter kunt inspelen op de verschillende spelsituaties. En dat geldt vanaf de Jongste Jeugd tot en met de Top!